بیماری ام اس

مولتیپل اسکلروزیس (ام.اس) 

ام اس چیست؟ 

بیماری ام اس:ام اس یک بیماری خود ایمنی، مزمن و تحلیل برندهی سیستم عصبی مرکزی است که عملکرد مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار داده و موجب پاسخ های جسمی، حسی، شناختی و هیجانی از متوسط تا شدید می شود. این بیماری عصبی، پیشرونده و شایع است که معمولا در سنین بین ۱۵ تا ۴۰ سالگی تشخیص داده می شود و زنان را بیشتر از مردان تحت تاثیر خود قرار می دهد.

بیشتر مبتلایان به ام.اس این بیماری را با خصوصیاتی مثل بی ثباتی و غیرقابل پیش بینی بودن دوره های عود و بهبود با تاثیر بر عملکرد بینایی، حواس، تعادل و حرکت توصیف می کنند.

در کلینیک های ام اس یکی از مهمترین سوالات بیماران این است که در آینده چه انتظاراتی باید داشته باشند و بیماری چگونه پیشرفت خواهد کرد؟ اگرچه شدت اولیه ی بیماری پیش بینی می کند که فرد به چه سرعتی دچار اختلال در راه رفتن می شود ولی متغیرهای بیماری نمی توانند به صورت طولانی مدت روند پیشرفت بیماری را پیش بینی کنند.

همانطور که میدانیم سیستم اعصاب مرکزی از دو مادهی سفید و خاکستری تشکیل شده است.ماده ی سفید حاوی اجزایی از سلول های عصبی است که با غلاف میلین احاطه شده اند میلین ماده ای از جنس پروتئین است که از طریق گره های رانویه به انتقال پیام عصبی در طول آکسون ها سرعت می بخشد. در ماده ی سفید مبتلایان به ام.اس دو اتفاق می افتد. اول اینکه در اثر التهاب غلاف های میلین، لکه های کوچکی ایجاد می شود و اتفاق دوم از دست رفتن میلین” است. به طور طبیعی بعد از چند هفته التهاب ماده سفید فروکش کرده و ممکن است میلین سازی مجددا شروع شود ولی وقتی سطح التهاب وسیع باشد این عمل صورت نگرفته و پلاکهایی برجا می ماند که از سر سوزن تا چند سانتیمتر متغیر اند. با از بین رفتن غلاف میلین، انتقال پیام های عصبی بسیار کند یا مسدود می شوند.

تنوع نسبتا زیاد در علائم بیماری در درجه اول توسط محل ضایعات در مغز و نخاع تعیین می شود. ضایعات در لوب های پیشانی و آهيانه، باعث ایجاد مشکل در شناخت و هیجانات و وجود پلاک در مخچه، ساقه ی مغز و نخاع موجب محدودیت در عملکرد اندام ها می شود.

همچنین مشخص شده که آسیب به مدارهای پیشانی عقده های قاعده ای باعث اختلال در شناخت، انگیزش، رفتار و تنظیم استرس می شود. از این نظر بیماری ام اس یک بیماری بسیار فردی است و مداخلات فراوانی وجود دارند که دسته های وسیعی از پیشرفت بیماری و تاثیرات روانی اجتماعی را هدف قرار می دهند.

شایع ترین سن ابتلا بین ۲۰ تا ۳۰ سالگی است و به ندرت پیش می آید که بیماری قبل از ۱۰ و بعد از ۶۰ سالگی تشخیص داده شود. امروزه حدودا ۴۰۰ هزار نفر در آمریکا و شاید بیش از 5/2 میلیون نفر در سراسر جهان با این بیماری زندگی می کنند.

تخمین زده می شود که در ایران از هر ۱۰۰ هزار نفر، ۵۷ نفر مبتلا به ام.اس باشند. ایران با حدود ۷۰ هزار بیمار مبتلا به ام.اس جزو ده  کشوری است که بالاترین آمار ابتلا به ام اس را دارند .

چگونه بیماری ام. اس  را تشخیص دهیم؟

یک روش به تنهایی برای تشخیص ام.اس کافی نیست و از چندین روش برای تشخیص این بیماری استفاده می شود: نیست و از چندین روش برای تشخیص این بیماری استفاده می شود:

۱– گرفتن تاریخچه ی پزشکی و شرح حال

با این روش علائم فعلی و قبلی بیمار بررسی و احتمال ابتلا به ام.اس مطرح می شود. سپس از طریق معاینهی عصبی و روش های پاراکلینیکی تشخیص قطعی اعلام می شود.

2-معاینه ی عصبی

در افراد مبتلا به ام.اس یک سری علائم عصبی غیر طبیعی مشاهده می شود. این علائم بستگی به محل ضایعات در مغز و نخاع داشته و متفاوتند. مثلا اگر ضایعات در مخچه باشد، شاهد مشکل در تعادل، آتاکسی در تنه و اندام ها، لرزش شدید و حرکات غیرعادی چشم ها خواهیم بود در صورتی که در ضایعات نخاعی، تند شدن رفلکس های وتری-گلژی و از بین رفتن رفلکس های شکمی دیده می شود..

3- ام. آر. آی

 با این روش می توان بافت مغز را با دقت بسیار بررسی نمود. از این طریق می توان محل و مقدار پلاکها را مشاهده نمود. ام.آر.آی جهت تایید تشخیص بالینی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از این روش برای تشخیص افتراقی ام.اس با سایر بیماری های عصبی استفاده می شود چون مشخصه ی اصلی ام.اس، پلاک های نامنظم و چند کانونی در اطراف بطنهای مغزی است.

4– پتانسیل های فراخوانده ی بینایی، شنوایی و حسی

در این روش پاسخ سیستم عصبی به محرک های بینایی، شنوایی و حسی از طریق رایانه جمع آوری و به شکل منحنی رسم می شود.  این منحنی با منحنی طبیعی مقایسه می شود. 

۶– آزمایش مایع مغزی نخاعی CSF

افزایش ایمونوگلوبین نوع IgG و ظاهر شدن باند اولیگوکلونال در مایع مغزی نخاعی نشانه ی ام.اس است. از این روش زمانی استفاده می شود روش های قبل برای تشخیص قطعی ناکافی باشند. 

علل بیماری ام.اس 

ام اس بیماری پیچیده ای است که عوامل متعددی در بوجود آمدن آن دخیل اند.

١– نژاد

ام.اس در نژاد قفقازی شایع تر است. همچنین شیوع این بیماری در سفید پوستان بیشتر از رنگین پوستان است مخصوصا مردم اروپای شمالی. عامل نژاد در سیر و پیش آگهی بیماری و علائم بالینی نقش مهمی دارد. 

۲-موقعیت جغرافیایی

از نظر جغرافیایی هرچه از خط استوا دورتر می شویم شیوع بیماری بیشتر است. همچنین هر چه از قطب دورتر شویم نیز شیوع افزایش می یابد. در شمال اروپا، آمریکا و کشورهای اسکاندیناوی شاهد بیشترین شیوع ابتلا به ام.اس هستیم. این بیماری در کشورهای صنعتی بیشتر دیده می شود. مهاجرت به مناطق پر ریسک قبل از ۱۵ سالگی نیز خطر ایتلا را بالا می برد. 

٣- سیستم ایمنی بدن

ام.اس به بیماری خود ایمنی است. به این معنی که دستگاه ایمنی فرد به جای حمله به عوامل بیماری زای خارجی، بافت سفید مغز و نخاع را مورد حمله قرار می دهد. 

۴– وراثت

 خطر ابتلا همزمان در دو قلوهای یک تخمکی ۳۰ درصد و دو تخمکی ۳ تا ۵ درصد است. احتمال ابتلا در خانواده ی درجه یک و دو بیشتر از جمعیت عمومی است. در یک محیط یکسان، عامل وراثت می تواند تا ده برابر خطر ابتلا را بالا ببرد. البته نمی توان عامل محيط مشترک را در این مورد نادیده گرفت.

۵– ویروس ها

 نقش ویروس ها در ابتلا به این بیماری هنوز کاملا ثابت نشده است. مشاهده شده  که پادتن ویروس های آنفولانزا، سرخک، سرخجه، تبخال و آبله مرغان در این بیماران بیشتر از افراد سالم است. این احتمال مطرح است که یکی یا تعدادی از این ویروس ها فرد بیمار را بیشتر مورد حمله قرار داده و در شروع بیماری نقش داشته اند.

۶– عوامل اقتصادی – اجتماعی

افراد طبقه ی بالای اقتصادی اجتماعی بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. شاید به این دلیل باشد که این افراد به دلیل مراقبت های بیشتر در دوران کودکی کمتر دچار عفونت های ویروسی شده و سیستم ایمنی آنها در بزرگسالی مقاومت کمتری دارد. همچنین شیوع ام.اس در جوامع شهری بیشتر از روستاهاست.

۷– سن

ابتلا به ام اس در کودکی بسیار نادر است. ریسک ابتلا به این بیماری در ۳۰ سالگی به اوج خود رسیده و تا ۴۰ سالگی در اوج می ماند. متوسط سن ابتلای زنان نسبت به مردان پایین تر است. 

۸– جنسیت

احتمالا به دلیل وضعیت هورمونی و سیستم ایمنی، شیوع ام.اس در زنان ۲ تا ۳ برابر مردان است. در سنین بالای ۴۰ سال این نسبت در هر دو جنس تقریبا برابر می شود. به طور کلی مشخص شده ابتلا به بیماری های سیستم ایمنی در زنان شایع تر است 

۹– سبک زندگی و عوامل محیطی

در چند دهه ی اخیر افزایش قابل ملاحظه ای در روند ابتلا به این بیماری مشاهده می شود و این در حالی است که ژن ها تغییر نکرده اند ولی سبک زندگی و محیط تغییرات بسیاری داشته است. شواهدی قوی وجود دارند که نشان میدهد عفونت ویروس اپشتین بار (EBV)، کشیدن سیگار، قرار گرفتن در معرض آفتاب/ ویتامین D و چاقی در نوجوانان با ابتلا به ام.اس ارتباط دارد. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان میدهد حلال های آلی و کار با شیفت خطر بیشتری برای ابتلا به ام.اس ایجاد می کنند و عواملی مانند نیکوتین، الكل و مصرف زیاد قهوه به نسبت خطر کمتری دارند.

انواع بیماری ام.اس 

چهار نوع از این بیماری اشاره شده است” 

1- ام.اس خوش خیم

تعداد حملات در این نوع کم بوده و معمولا با بهبودی کامل همراه است این نوع با گذشت زمان بدتر نشده و ناتوانی ماندگاری ایجاد نمی کند. گاهی ممکن است بعد از گذشت چندین سال بیماری عود کرده و موجب درجاتی از ناتوانی شود. 

۲– ام.اس عود کننده بهبود پذیر

در این نوع ماشاهد دوره های عود و آرامش هستیم و دوره های عود معمولا غیرقابل پیش بینی هستند که در هر دوره ممکن است ناتوانی جدیدی اضافه شود یا مشکلات گذشته مجددا تکرار گردد. در دوره های آرامش مشکل چندانی وجود ندارد. طول هر دوره عود از چند ساعت تا چند ماه متغیر است و می تواند خفیف یا شدید باشد به طوری که نیاز به بستری بیمار احساس شود. طول دورهی فروکش هم میتواند کوتاه یا بلند حتی تا چند سال باشد. بیماری اکثر مبتلایان معمولا با این نوع آغاز می گردد. در مراحل اولیه ی این نوع، بیمار تا حد زیادی بهبود می یابد ولی با تکرار حمله ها آسیب ها باقی مانده و مشکلات بیشتر می شود. 

٣- ام اس پیشرونده ی ثانویه

این نوع ادامه ی نوع قبل است. بیماری پس از چندین دوره حمله و بهبودی به جایی می رسد که بدون وجود دوره های عود و آرامش مشخص، به تدریج فرد را ضعیف تر می کند. معمولا افراد پس از ۱۵ تا ۲۰ سال به این مرحله می رسند. 

۴– ام اس پیشرونده ی اولیه

در این نوع هرگز حالتهای عود و فروکش وجود ندارد و بیماری از همان ابتدا به شکلی ثابت رو به وخامت می گذارد. این حالت ممکن است متوقف شود یا همچنان پیشرفت کند. 

پیامدهای بیماری ام اس 

١- پیامدهای جسمانی

بیماران مبتلا به ام اس معمولا طیف وسیعی از علائم جسمانی نظیر مشکلات بینایی (التهاب عصب بینایی، تاری دید و دوبینی)، مشکل در تکلم، مشکل در بلع، اسپاسم عضلات، مشکل در تعادل، مشکلات حسی (گزگز و مورمور)، مشکلات ادراری (تكرریا ناتوانی در دفع)، مشکل رودهای (بی اختیاری یا یبوست) و همچنین خستگی را تجربه می کنند.

تقریبا ۸۰٪ افراد مبتلا به ام اس از مشکل خستگی رنج می برند و بیش از نیمی از آنها اظهار می دارند که خستگی ناتوان کننده ترین مشکل آنهاست، خستگی عاملی است که توانایی بیمار را در انجام نقش های اجتماعی و مراقبت از خود  محدود کرده و روابط او را به حداقل می رساند.

به همین ترتیب ۷۰% بيماران مشکلات خواب از جمله آینه، بی خوابی و سندروم پاهای بی قرار را گزارش می کنند، هرچند این مشکلات اغلب تشخیص داده نمیشوند. درد نیز یک علامت شایع و اغلب ناتوان کننده در بیماران مبتلا به ام اس است. در کنار تداخل با عملکرد روزانه، درد با درجات بالای افسردگی و اضطراب رابطه دارد.

یکی دیگر از مشکلاتی که زندگی بیماران را تحت تاثیر قرار می دهد، مشکلات جنسی است. شایعترین شکایات در این زمینه اختلالات نعوظ و انزال در مردان، خشکی واژن در خانم ها و فقدان میل جنسی و مشکلات ارگاسم در هر دو جنس است .

در مطالعه ای که بر روی بدکارکردی جنسی زنان و مردان مبتلا به ام اس انجام شد مشخص شد که 7/60 درصد از بیماران دچار بدکارکردی جنسی بودند. زنان نمرات بالاتری در این اختلال کسب کردند. همچنین زنان بیشتر از مردان در برانگیختگی مشکل داشتند. در این مطالعه بیماران از نظر بدکارکردی جنسی به سه دسته تقسیم شدند:

۱- بدکارکردی اولیه: به مشکلات فیزیولوژیکی اشاره دارد که به طور مستقیم به دلیل آسیب به اعصاب مغزی و نخاعی مربوط به عمل جنسی ایجاد شده است. این مشکلات شامل کاهش میل جنسی، بی حسی در دستگاه تناسلی، مشکلات برانگیختگی و ارگاسم، خشکی واژن و نعوظ است.

۲- بدکارکردی ثانویه: به تغییرات جسمی غیر جنسی اشاره دارد که به طور غیر مستقیم بر پاسخهای جنسی اثر می گذارد. این نوع اختلال به اعصاب تناسلی ارتباطی ندارد و با علائم ام اس ایجاد می شود؛ علائمی مانند خستگی، ضعف، اسپاسم، مشکل در تعادل و حرکت، مشکلات روده و مثانه، عوارض جانبی داروها، بی حسی، درد و سوزش در نواحی غیر تناسلی بدن و مشکلات شناختی.

۳- بدکارکردی سطح سوم: که به مسائل روانشناختی، اجتماعی و فرهنگی اشاره دارد که بر عملکرد جنسی اثر می گذارند؛ مسائلی مانند تصویر منفی از خود یا بدن، احساس جذاب نبودن و اعتماد به نفس کم، ترس از طرد شدن جنسی، احساس وابستگی، مشکلات ارتباطی با همسر، افسردگی و خشم.

نتایج این مطالعه نشان داد که بیشترین شکایت از بد کار کردی ثانویه بود.

۲- پیامدهای شناختی

گزارشات حاکی از آن است که بیش از ۶۵ درصد از مبتلایان به ام.اس سطوحی از اختلالات شناختی را تجربه می کنند. ام.اس مشکلاتی در زمینه های توجه، سرعت پردازش، حافظه، عملکرد اجرایی و مهارت بینایی – فضایی ایجاد می کند

در بیماران ام.اس حافظه ی کوتاه مدت آسیب نمی بیند بلکه مشکل در بازیابی اطلاعات است که به حافظه ی بلند مدت مربوط می شود همچنین مشخص شد که این بیماران در سرعت پردازش اطلاعات و متعاقب آن در حافظه ضعف دارند.

٣- پیامدهای روان شناختی

پریشانی روان شناختی وضعیت ذهنی ناخوشایندی است که شامل علائم اضطراب و افسردگی می باشد. پریشانی روان شناختی در مقایسه با علائم جسمانی همراه با بیماری، تاثیر بیشتری بر کیفیت زندگی بیماران و مراقبین آنها دارد. چیزی که در این بیماران باعث پریشانی می شود ماهیت پیشرونده، غیرقابل پیش بینی و غیر قابل درمان بودن بیماری است، علاوه بر عوامل بالا مشکلات جسمانی مثل اسپاسم، سفتی و بد کار کردی اعصاب خودمختار نیز چرخهی معیوبی درست می کنند که مشکلات جسمانی و روان شناختی بر هم اثر می گذارند.

از مهمترین مشکلات روان شناختی در این بیماران می توان از افسردگی عمده، افسرده خویی، وحشت زدگی، دو قطبی و اضطراب فراگیر نام برد که شایع ترین و ناتوان کننده ترین آنها افسردگی است.

ویژگی های افسرده وار اغلب توسط افراد مبتلا به ام.اس گزارش می شود. شیوع مادام العمر افسردگی عمده تقریبا ۳۰ درصد است. این چهار برابر شیوع آن در جمعیت عمومی است، افسردگی در زنان مبتلا به ام.اس شایعتر از مردان است.

 شیوع بالا ممکن است به دلایل متعددی از جمله دلائل روانی اجتماعی باشد مانند مشکل در مواجهه با احساسات و نبود حمایت اجتماعی. افسردگی یکی از اصلی ترین عوامل تعیین کننده ی کیفیت زندگی بوده و ممکن است عملکرد شناختی را به خطر انداخته و حتی منجر به خودکشی شود. همچنین روابط فرد را مختل کرده و انطباق با درمان های اصلاح کننده را کاهش دهد.

علاوه بر این افراد مبتلا به ام.اس و افسردگی عمده از اضطراب زیاد رنج می برند. ویژگی های افسردگی ممکن است با جنبه های بیولوژیک بیماری مرتبط باشد. فرایندهای بیولوژیکی مانند التهاب، اختلال عملکرد عصبی و آسیب منطقه ای مغز احتمالا تا حدودی مسئول ویژگیهای افسردگی هستند.

وضعیت عملکردی بیمار، اضطراب صفت (شخص گستره ی وسیعی از موقعیت ها را تهدید آمیز تعبیر می کند)، آلکسی تایمی (مشكل در شناسایی، تمایز و بیان احساسات، محدودیت در تخیل و سبک شناختی سطحی، فایده گرا و بیرونی) و رضایت از حمایت اجتماعی عوامل پیش بینی کننده ی افسردگی هستند.

حتی در سطوح متوسط افسردگی، خطر خودکشی در این بیماران ۵ تا ۱۰ برابر بیشتر از افراد سالم است. شدت افسردگی، سوء مصرف الکل و تنها زندگی کردن تا ۸۵ درصد قدرت پیش بینی خودکشی را در مبتلایان به ام اس دارد. افسردگی و درجه ی معلولیت دو پیش بینی کنندهی میل به مردن هستند.

ام.اس همچنین می تواند تاثیری قابل ملاحظه بر ادراک فرد از خودش داشته باشد، تغییرات جسمی محدودیت های عملکردی می تواند منجر به احساس از دست رفتن هویت یا فشار نقش شود، به ویژه دیگر نتواند فعالیت های بارزش گذشته را ادامه دهد.

عوامل موثر بر ام.اس 

خستگی یا فعالیت بیش از حد، فشارهای روحی و استرس، گرما، تب، عفونت ها مخصوصا عفونت های ویروسی، حمام با آب داغ و ضربه یا تروما باعث تشدید ام.اس می شود.

برخی شواهد نشان می دهند عوامل درون فردی مثل سن، استمرار ورزش، نوع نگرش و همبودی بیماری های مختلف در زمانی طولانی و عوامل برون فردی مثل حمایت اجتماعی و منابع مالی بر  بر پیشرفت محدودیت های عملکردی و کیفیت زندگی این بیماران تاثیر می گذارد.

شاغل ماندن موضوعی کلیدی برای افراد مبتلا به ام.اس است. گروهی از محققان با مطالعه ی ۳۲ تحقیق، رابطه بین شاغل بودن و سلامت روان بزرگسالان مبتلا به ام اس را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که افراد شاغل کیفیت زندگی و خلق بهتری از همتایان غیر شاغل داشتند، به مشکلات کمتری در رابطه با کار و بیماری خود اشاره کردند و به احتمال بیشتری راهکارهای مقابله ای سازگارانه تری را برای مدیریت رویدادهای استرس زا اتخاذ می کردند.

نظر سنجی های گسترده در مورد افراد مبتلا به ام اس این موضوع را تایید می کند که اشتغال با بهزیستی عمومی و رضایت از زندگی همراه است. از طرفی برخی مطالعات نشان داده اند که اشتغال می تواند استرس زا باشد.

کیفیت زندگی در مبتلایان ب ام. اس 

بنا به تعریف سازمان جهانی بهداشت (۱۹۹۳)، کیفیت زندگی عبارت است از ادراک فرد از زندگی، ارزش ها، اهداف، استانداردها و علائقش، مزاحمت هایی که ام.اس ایجاد می کند و بی ثبات بودن ماهیت بیماری هر کدام به طور مستقل پیش بینی کنندهی مشکلات سازگاری بیماران است و این نتیجه ارتباطی به ویژگی های جمعیت شناختی و متغیرهای بیماری ندارد مزاحمت های بیماری موانعی است که به واسطه ی بیماری در فعالیت های ارزشمند زندگی ایجاد می شود و این می تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. این اتفاق از دو طریق می افتد: ۱ کاهش تجربیات مثبت به دلیل کاهش مشارکت در فعالیت های ارزشمند و ۲- کاهش کنترل درک شده بر نتایج مهم.

در یک مطالعه درجه ی متوسطی از اختلال در کیفیت زندگی بیماران مبتلا مشاهده شد. بیشترین حوزه های کیفیت زندگی که تحت تاثیر بیماری قرار گرفته بودند عبارت بود از محدودیت نقش که با مشکلات جسمی و هیجانی ارتباط داشت و عملکردهای جسمی و اجتماعی. همچنین مشخص شد که هر دو مولفه ی سلامت جسمانی و سلامت روانی کیفیت زندگی با سطح تحصیلات و وضعیت اشتغال همبستگی مثبت و با سطح معلولیت، خستگی و افسردگی همبستگی منفی دارند. مهمترین پیش بینی کننده ی کیفیت زندگی متغیر افسردگی بود.

معنادرمانی می تواند کیفیت زندگی بیماران مبتل به ام.اس را بهبود بخشد. به نظر می رسد که معنا درمانی با بالا بردن مسئولیت پذیری، دگرگونی باور بیماران نسبت به زندگی و بالا بردن امید به زندگی موجب بهبود کیفیت زندگی شده باشد. 

درمان بیماری ام.اس 

درمان دارویی 

درمان های موجود فقط برای تخفیف علائم و پیشگیری نسبی از حملات مجدد است و هنوز درمانی قطعی برای این بیماری وجود ندارد. با این وجود نباید درمان های موجود را کم اهمیت انگاشت زیرا از طریق آنها می توان از بروز یا تشدید بسیاری از ناتوانی های جسمی، روانی و اجتماعی جلوگیری کرد. هدف از دارو درمانی در این بیماران کاهش و بهبود علائم ناتوان کننده و همچنین پیشگیری از عود مجدد و متوقف ساختن سیر بیماری است.

داروهای تعدیل کننده ی سیستم ایمنی، شدت و دفعات حمله و تعداد  تعداد ضایعات مغزی را کاهش داده و می توانند پیشرفت نقص در عملکرد را بهبود بخشند.

مداخلات روان شناختی 

شواهد بسیاری نشان می دهند روان درمانی در بهبود سلامت روحی و جسمی بیماران مبتلا به ام.اس موثر است. تحقیقات نشان داد که بعد از روان درمانی یک بهبود کلی در علائم جسمی و حالات روان شناختی بیماران حاصل شد و بیشترین علائم جسمی که تحت تاثیر قرار گرفتند خستگی، اختلالات خواب، درد و نشاط جسمی بود. 

یک مداخله ی مدیریت استرس باعث کاهش تعداد پلاکهای مغزی مرتبط با روند عود مجدد در ام.اس می شود.

یک برنامه ی کوتاه مدت آموزش بیمار با موفقیت تعداد عودها را در مقایسه با گروه کنترل کاهش داد.

مشخص شده که درمان شناختی رفتاری (CBT) و درمان های مبتنی بر ذهن آگاهی (MBTs) بر کاهش پریشانی روان شناختی بیماران مبتلا به ام اس موثرند.

درمان شناختی رفتاری علاوه بر کاهش پریشانی روان شناختی، نشانه های بدنی و شدت درد، مزاحمت های ناشی از درد و علائم افسردگی را نیز کاهش می دهد.

 پاگنینی و همکاران (۲۰۱۸) نیز به این نتیجه رسیدند که ذهن آگاهی به شکلی قدرتمند پیش بینی کننده ی کیفیت زندگی بالاتر و اضطراب، افسردگی، خستگی و مشکلات خواب کمتری است.

درمان های مکمل و جایگزین .(CATs) 

چون ام.اس درمان قطعی ندارد، درمان های مکمل و جایگزین می توانند در مدیریت و تسکین علائم بیماری کمک کننده باشند. این روش ها در بین مبتلایان به ام.اس محبوبیت زیادی دارند.

بیماران می گویند با استفاده از درمان های مکمل، مسئولیت پذیری  سلامت خود را به عهده می گیرند، از درمان های ممکن استفاده می کنند و یک رویکرد عملی را در زندگی همراه با بیماری خود اتخاذ می کنند (تورنه، پترسون، راسل و شوالتز، ۲۰۰۲). 

پر کاربردترین درمان های جایگزین برای ام.اس در ایالات متحده عبارت است از: فیزیوتراپی (۴۴/0)، تغذیه درمانی (۳۸/0)، ماساژ (۳۸/0) و مشاوره ی روان شناسی (/0۳۸).

تعدادی از بیماران نیز از درمان هایی نظیرهاميوپتی، طب سوزنی و درمان دندانپزشکی (تخلیه ی جیوه از دندان هایی که قبلا با آن پر شده استفاده می کنند.

در یک مطالعه با بررسی ۱۲۹ بیمار مبتلا به ام اس مشخص شد که ۶۴ درصد آنها از درمان های مکمل و جایگزین استفاده می کنند. بیشتر بیماران از روشهای آرام سازی ، هامیوپتی، درمان های گیاهی و انواع رژیم های غذایی استفاده می کردند.

تغذیه درمانی در کاهش علائم ام.اس موثر است اما مغناطیس درمانی و درمان عصبی (تزريق ماده ی بی حس کننده به نقاط خاص) فواید کوتاه مدتی دارند. همچنین به نظر می رسد که ماساژ، فیزیوتراپی و مشاورهی روان شناسی در بهبود اضطراب، افسردگی و عزت نفس تاثیر دارند. 

یکی دیگر از درمان های مکمل موسیقی درمانی است. در یک مطالعه مشخص شد که موسیقی درمانی در بهبود خلق، خستگی و پذیرش خود موثر است ولی وقتی درمان قطع می شود، این علائم بدتر می شوند.

درمان های بازتاب شناسی .(فشار بر روی پاها و دست ها با تکنیک های خاص)، ماساژ، یوگا، آرام سازی و مدیتیشن، طب سوزنی و رایحه درمانی  ۲۵ تا ۴۰ درصد برای بیماران مبتلا به ام اس مفید بوده است. 

برون ریزی احساسات منفی از طریق نوشتن نیز بر کاهش اضطراب و استرس مبتلایان به ام اس تاثیر دارد.

نوشته شده توسط سایت بازجست